Nếu biết vắt và bảo quản đúng cách, thời gian bảo quản sữa mẹ trong tủ lạnh có thể lên đến 6 tháng, các mẹ bỉm sữa đã biết đến sự thật này chưa?
Cuộc sống hiện đại bận rộn cùng với những yêu cầu về công việc khiến nhiều mẹ bỉm sữa thường chỉ nghỉ sinh con được từ 4-6 tháng, sau thời gian đó, các mẹ phải quay trở lại với công việc. Cũng có nghĩa là các mẹ sẽ phải phó thác lại hoàn toàn việc chăm con vào ban ngày cho bà nội, bà ngoại hoặc người giúp việc. Nhưng trẻ trong giai đoạn này vẫn rất cần được bú sữa mẹ, vì thế nhiều chị em đã chọn cách vắt sữa từ trước và trữ sẵn trong tủ lạnh để cho bé bú sữa mẹ trong ngày.
Điều tuyệt vời là nếu mẹ biết cách vắt và bảo quản sữa mẹ đúng cách, thời gian bảo quản sữa mẹ trong tủ đông có thể lên đến 6 tháng hoặc hơn thế mà các chất dinh dưỡng trong sữa vẫn không mất đi.
- Cách lưu trữ sữa mẹ an toàn
Trước khi vắt sữa mẹ
Yếu tố vệ sinh rất được chú trọng không chỉ khi lưu trữ và bảo quản sữa mẹ, mà còn đòi hỏi từ bước vắt hoặc bơm sữa ban đầu. Người mẹ cần lưu ý những điều sau trước khi vắt sữa:
+ Rửa tay kỹ bằng xà phòng và nước, hoặc dùng dung dịch rửa tay sát khuẩn có chứa ít nhất 60% cồn;
+ Có thể vắt sữa mẹ bằng tay, bằng máy bơm tay hoặc máy hút điện;
+ Nếu sử dụng máy bơm, cần kiểm tra bộ dụng cụ bơm và ống dây dẫn để đảm bảo vệ sinh. Vứt bỏ và thay thế ngay nếu các ống bị mốc hoặc không được sạch sẽ;
+ Lau sạch các nút bấm, công tắc nguồn và bề mặt máy bơm bằng khăn thấm dung dịch tẩy rửa.
Lưu trữ sữa mẹ sau khi vắt
Chọn bình hoặc túi chứa sữa thích hợp:
+ Sử dụng túi nhựa trữ sữa mẹ chuyên dụng hoặc bình đựng sạch có nắp đậy kín làm bằng thủy tinh hoặc nhựa để lưu trữ sữa mẹ vắt ra. Mẹ có thể mua các vật dụng này trong siêu thị hoặc nhà thuốc uy tín;
+ Tránh các chai nhựa có ký hiệu tái chế số 7 vì vật liệu này có thể được làm bằng nhựa có chứa BPA;
+ Không lưu trữ sữa mẹ trong các chai dùng một lần hoặc túi nhựa thông thường, không dành riêng để chứa sữa mẹ.
- Thời gian bảo quản sữa mẹ
WHO, UNICEF, Viện Dinh dưỡng Quốc gia Việt Nam đã đưa ra khuyến cáo về thời gian bảo quản sữa mẹ như sau:
+ Ở nhiệt độ phòng 25 độ C đến 35 độ C, sữa mẹ sau khi vắt giữ được từ 6 giờ đến 8 giờ.
+ Ở nhiệt độ từ 4 độ C trong ngăn mát tủ lạnh, sữa mẹ để ngăn mát sẽ giữ được từ 3 đến 5 ngày.
+ Ở ngăn đá tủ lạnh, sữa mẹ giữ được 3 tháng.
+ Ở tủ đông chuyên biệt có nhiệt độ thấp hơn -18 độ C, trữ đông sữa mẹ sẽ dùng được tốt nhất trong 6 tháng.
Bảo quản sữa mẹ đúng cách sẽ giữ sữa mẹ được lâu, không gây hại cho sức khỏe của trẻ.
- Cách rã đông sữa mẹ khoa học
Rã đông sữa mẹ đối với sữa mẹ để ngăn mát
+ Trước khi cho trẻ sử dụng, mẹ hãy lấy sữa từ ngăn mát tủ lạnh ra và ngâm trong nước ấm 40 độ cho tới khi đạt nhiệt độ phù hợp để trẻ ăn.
+ Không được sử dụng nước quá nóng để ngâm sữa vì sẽ làm mất vitamin và khoáng chất có trong sữa mẹ.
+ Không nên cấp đông lại sữa mẹ đã lấy ra khỏi tủ lạnh nên mẹ chỉ lấy đúng lượng sữa đủ dùng cho trẻ ở mỗi cữ bú.
Rã đông sữa mẹ đối với sữa trữ đông
+ Mẹ nên cho sữa trữ đông xuống ngăn mát trước khi sử dụng 1 ngày để rã đông sữa mẹ nhưng vẫn giữ nhiệt độ lạnh. Hoặc mẹ sử dụng một chậu nước đá lạnh để rã đông sữa đã được trữ đông.
+ Khi sữa đã chuyển từ dạng cứng sang dạng lỏng, chảy mềm hoàn toàn thì mẹ nhẹ nhàng lắc sữa để hòa trộn phần lớp váng sữa nhiều chất béo và phần nước sữa lại với nhau. Sau đó mới tiếp tục thay nước ấm nóng để ngâm sữa cho đến nhiệt độ thích hợp cho trẻ ăn.
Sau khi rã đông sữa mẹ bằng cách chuyển từ ngăn đông xuống ngăn mát, nếu thấy có hiện tượng kết tủa đám mây trắng đục thì sữa đã hỏng không dùng được. Còn nếu xuất hiện một lớp váng mỏng nổi trên mặt bình thì sữa vẫn sử dụng được, lớp váng mỏng này là chất béo cần thiết trong sữa mẹ, mẹ chỉ cần lắc nhẹ lớp màng đó sẽ hòa tan đều trong sữa trước khi cho trẻ ăn.
- Lưu ý khi rã đông sữa mẹ
Không làm tan sữa mẹ trữ đông ở nhiệt độ phòng
Vi khuẩn có thể xâm nhập nếu làm tan sữa mẹ ở nhiệt động phòng, chỉ nên rã đông sữa ở ngăn mát tủ lạnh.
Không rã đông sữa mẹ bằng cách đun sữa hoặc sử dụng lò vi sóng
Nhiệt độ cao, sống microwave, sóng điện từ sẽ phá hủy vitamin và kháng thể thiết yếu, làm sữa mẹ mất một phần chất đạm và các dinh dưỡng quý khác.
Không lắc mạnh bình sữa rã đông hoặc thay đổi nhiệt độ đột ngột
Sữa mẹ sẽ mất đi tính năng của kháng thể, protein bảo vệ cơ thể bé, mất đi một phần dinh dưỡng trong sữa nếu bị lắc mạnh hoặc bị thay đổi nhiệt độ đột ngột.
Chỉ để sữa mẹ sau khi rã đông tối đa 4 giờ ở nhiệt độ phòng hoặc 24 giờ ở trong tủ lạnh. Nếu trẻ không sử dụng hết sữa rã đông trong 24h, mẹ có thể vứt bỏ sữa thừa.
Bảo quản sữa mẹ đúng cách tưởng đơn giản nhưng nếu mẹ không tìm hiểu kỹ sẽ rất dễ phạm sai lầm gây ảnh hưởng tới chất lượng sữa và sức khỏe của trẻ. Vì vậy, mỗi mẹ bỉm cần trang bị kiến thức đúng về các bảo quản sữa để đảm bảo nguồn dinh dưỡng dồi dào và an toàn nhất cho trẻ.
- Giải đáp thắc mắc về sữa mẹ trữ đông
Sữa mẹ trữ đông có tốt không?
Có rất nhiều bà mẹ đang cho con bú lựa chọn phương pháp trữ đông sữa mẹ để góp phần kích thích tiết sữa nhiều hơn và thuận tiện cho trẻ bú khi mẹ không ở gần trẻ.
Sữa mẹ trữ đông dù được vắt từ bầu vú của mẹ nhưng không tốt bằng sữa bú trực tiếp vì khi trữ đông sẽ làm mất đi men lipase để tiêu hóa chất béo, giảm đáng kể số lượng các thành phần khác có khả năng chống lại những bệnh lý nhiễm khuẩn. Bên cạnh đó, tùy theo tháng tuổi của trẻ mà thành phần sữa mẹ cũng sẽ thay đổi để phù hợp với nhu cầu phát triển của trẻ nên trẻ dùng sữa trữ đông vài tháng có thể không còn phù hợp với nhu cầu độ tuổi.
Tuy nhiên việc sử dụng sữa mẹ trữ đông cho trẻ ăn có thể ảnh hưởng tới sức khỏe của trẻ, điển hình là nhiễm khuẩn đường tiêu hóa nếu trữ đông sữa mẹ không đúng cách.
Sữa trữ đông có bị đổi màu không?
Sữa trữ đông sẽ có màu hơi khác so với sữa tươi mới vắt, thông thường sữa mẹ trữ đông sẽ chuyển màu hơi xanh, vàng hoặc nâu khi bảo quản tủ lạnh. Nhưng mẹ hãy yên tâm vì đây không phải là điều xấu. Sữa mẹ để ngăn mát hay ngăn đông đều sẽ bị tách lớp, trước khi cho trẻ sử dụng, mẹ chỉ cần lắc nhẹ để trộn chúng lại với nhau.
Có thể cho thêm sữa mẹ mới vắt vào trong sữa mẹ đã trữ đông không?
Hoàn toàn có thể thêm sữa mẹ mới vắt vào sữa đã trữ đông hoặc sữa mẹ để ngăn mát. Nhưng trước khi thêm vào sữa cũ, cần làm lạnh sữa mới vắt trong tủ lạnh hoặc làm lạnh nhanh bằng đá ít nhất một tiếng đồng hồ.
Tuyệt đối không được cho sữa mới vắt còn ấm vào sữa đông lạnh vì sẽ làm sữa trữ đông tan ra và hãy để sữa từng ngày riêng biệt.
Sữa trữ đông có mùi do đâu?
Quá trình enzyme lipase ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn có hại sẽ dẫn đến các phản ứng phân hủy chất béo và giải phóng axit béo đôi khi làm biến đổi mùi hương của sữa mẹ, khiến sữa trữ đông có mùi khác lạ. Nhưng mẹ yên tâm vì trẻ vẫn có thể sử dụng được bình thường sữa trữ đông có mùi mà không gây hại nếu mẹ trữ đông sữa đúng cách.