Trang chủĂn dặm là thời kỳ bé bắt đầu làm quen với thức ăn rắn, giảm dần lượng sữa. Nếu thích nghi tốt, con sẽ hứng thú với mỗi bữa ăn, tạo đà tăng trưởng toàn diện. Nhưng thực tế cho thấy khá nhiều bé không ăn dặm mà chỉ uống sữa, chán ăn dẫn tới sụt cân. Vậy trẻ không ăn dặm phải làm sao?
- Nguyên nhân khiến trẻ không chịu ăn dặm, biếng ăn
Theo chuyên gia dinh dưỡng, trẻ biếng ăn là một chứng rối loạn hành vi ăn uống, biểu hiện qua việc con không chịu ăn một hay nhiều món, khiến lượng thức ăn nạp vào cơ thể không đủ đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng mỗi ngày. Hệ quả làm tăng nguy cơ chậm phát triển, thiếu vi khoáng chất dẫn đến suy dinh dưỡng, còi cọc, giảm trí tuệ, rối loạn nhận thức, hành vi…
Để giải quyết tình trạng không chịu ăn này, trước tiên mẹ cần phải tìm hiểu nguyên nhân, sau đó tìm ra cách giải quyết phù hợp, dưới đây là một vài nguyên nhân phổ biến:
– Bé ăn dặm quá sớm: các chuyên gia nhi khoa khuyến nghị giai đoạn cho bé bắt đầu ăn dặm tốt nhất là khi bé tròn 6 tháng tuổi vì khi này miệng, lưỡi của bé đã hình thành khả năng nhai nhuốt thức ăn. Nếu bé ăn dặm quá sớm bộ phận miệng lưỡi còn non yếu, không thể đủ khả năng nhai nhuốt thức ăn dặm khiến bé nôn, trớ, chán ăn và sẽ hình thành nên tâm lí sợ ăn của các bé. Vậy nên khi trẻ dưới 6 tháng tuổi mẹ chỉ nên bổ sung sữa mẹ cho bé hoặc nếu mẹ ít sữa thì bổ sung thêm sữa công thức chứ chưa nên cho bé bắt đầu ăn dặm sớm.
– Thức ăn dặm không phù hợp với từng giai đoạn: có thể mẹ cho bé ăn dặm nhưng chưa phù hợp với cơ thể của bé nên bé không chịu hấp thụ. Việc mẹ đầu tư chuẩn bị những món ăn dặm phức tạp nhưng chưa hẳn là bé đã thấy ngon vì lúc này cơ quan trong cơ thể bé chưa hoàn thiện đủ khả năng tiêu hóa hấp thụ món ăn này. Vì mới bắt đầu giai đoạn ăn dặm nên hệ thống tiêu hóa của bé còn non yếu, chưa kịp thích nghi với nhiều món nên mẹ hãy tham khảo một vài nguyên tắc ăn dặm trên mạng để áp dụng với các con nhé, hoặc học theo cách cho con ăn dặm của người Nhật đây là cách ăn dặm thông minh và rèn cho con tính tự lập trong ăn uống.
– Mẹ không đổi món cho bé, cho bé ăn chỉ một món: nếu các bé chỉ ăn duy nhất một món từ bữa này sang bữa khác thì bé cũng có tâm lý nhàm chán giống như người lớn khi này bé sẽ không chịu ăn nữa, bỏ bữa nên mẹ hãy thường xuyên đổi món cho các con để bé ăn ngon miệng hơn nhé.
– Mẹ nêm gia vị nặng vào món ăn dặm của bé khi bé dưới 9 tháng tuổi: trẻ sơ sinh chức năng của thận còn chưa hoàn thiện đủ nên chưa thể đào thải hết lượng muối quá nhiều trong thức ăn nạp vào của bé. Theo chuyên gia khuyên tốt nhất là không nên cho thêm các gia vị như muối, đường, hạt nêm,… vào món ăn dặm của bé chưa đủ 9 tháng tuổi vì cơ thể không thể tiêu hóa hết những chất có trong gia vị này. Nếu cơ thể bé bị thừa muối, đường, gluconate sẽ xảy nha nhiều bệnh liên quan đến thận, thần kinh ảnh hưởng tới sự phát triển về thể chất và trí tuệ của trẻ.
Vậy nên, các bậc phụ huynh lưu ý không nên cho những gia vị như muối, đường, mì chính, hạt nêm,…. vào bột ăn dặm của bé khi chưa đủ 9 tháng tuổi, gia vị được phép sử dụng đó là dầu ăn cung cấp chất béo và các gia vị thảo mộc như mùi, húng quế,..làm tăng mùi thơm của món ăn mà an toàn cho sức khỏe, kích thích bé ăn dặm.
– Bé chưa thấy đó: đồng hồ sinh học của trẻ không cố định như người lớn thế nên thời gian ăn uống cũng không có thời gian cố định. Hơn nữa trẻ ăn nhiều bữa trong ngày khiến, năng lượng chưa tiêu hao hết khiến bé ngang bụng chưa có nhu cầu bổ sung thêm thức ăn.
– Mải chơi cũng là nguyên nhân khiến bé không chịu ăn: khi bé đang tập trung chơi, xem hoạt hình thì bé không thích bị ép ăn hoặc có ăn thì cũng theo kiểu thụ động không cảm nhận được mùi vị của món ăn nên chỉ ăn một vài miếng rồi không chịu ăn.
– Mẹ chưa biết cách nấu bột ngon hấp dẫn con: mẹ nên tham khảo một vài cách nấu bột tiêu chuẩn cho con ăn dặm vì nếu ngay từ đầu mẹ nấu sai cách, bột không sánh mịn thì sẽ tạo nên một tâm lý không muốn ăn cho con những bữa về sau. Mẹ nên cho bé làm quen với những loại bột ngọt có mùi vị gần giống sữa mẹ trước sau đó là đến các món bột phức tạp hơn, mẹ cũng nên tạo màu sắc bắt mắt từ một vài loại rau củ quả để kích thích thị giác của bé.
- Bé không chịu ăn dặm, mẹ phải làm sao?
Trả lời cho câu hỏi trẻ không ăn dặm phải làm sao, các bác sĩ đưa ra một số nguyên tắc sau:
– Từ loãng đến đặc: Khi mới bắt đầu ăn vào tháng thứ 6, mẹ chỉ cần nấu bột thật loãng cho con, tăng độ đặc từ từ và tập cho bé ăn cháo khi được 8 – 9 tháng. Việc bắt đầu bằng cách ăn bột loãng tránh cho hệ tiêu hóa của trẻ phản ứng gay gắt với thức ăn lạ, sau một thời gian ăn dặm con sẽ có đủ men tiêu hóa để hấp thụ những món phức tạp như cháo, cơm, rau, thịt…
– Từ ngọt đến mặn: Bột ngọt tương tự mùi vị sữa mẹ nên khá thân thiện với trẻ, thường được khuyến khích dùng trước. Sau khoảng 1 – 2 tuần khi đường ruột của con thích nghi được với loại thức ăn mới, mẹ có thể cho bé ăn bột mặn với nhiều dinh dưỡng hơn.
– Từ ít đến nhiều: Bữa đầu tiên con ăn được vài thìa bột là đủ, mẹ không nên ép con ăn hết chén. Vào những bữa sau tập cho con ăn từ 2 – 3 thìa lên 1⁄3 bát, rồi nửa bát, 2⁄3 bát… Làm như vậy con sẽ không có cảm giác sợ vì bị ép ăn quá nhiều, có thời gian thích nghi dần.
– Màu sắc bắt mắt: Ngoài đảm bảo cung cấp đủ nhóm chất thiết yếu, bột ăn dặm cũng nên được chế biến đa dạng, trang trí hấp dẫn để kích thích con mỗi ngày.
– Vừa đủ dinh dưỡng: Món ăn của con cần có đủ bột đường, chất đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất. Tuy nhiên không phải con càng ăn nhiều chất bổ thì càng phát triển tối ưu. Nếu món ăn của con dư đạm, dư chất béo, cơ thể sẽ phản đối bằng cách rối loạn tiêu hóa, táo bón hoặc tiêu chảy, chướng bụng… khiến trẻ không chịu ăn dặm. Vì vậy, trong mỗi chén bột của con cần được cân đối lượng chất dinh dưỡng để đảm bảo hấp thu hết. Mẹ có thể xay các loại thịt, cá, rau… vào bột và cháo nấu chín và nhớ thêm 1 muỗng nhỏ dầu oliu.
Thông thường, mẹ nên cho con ăn dặm theo tuần tự làm quen với bột ngọt, sau một thời gian chuyển sang bột mặn, rồi tới cháo loãng đến đặc, cơm nát, cơm bình thường. Tuy nhiên, nếu bé không thích ăn bột mà vẫn tiêu hóa vẫn khỏe, đi tiêu phân tốt thì mẹ cũng có thể bắt đầu với cháo.
Trường hợp bé không ăn dặm chỉ uống sữa, mẹ không nhất thiết phải ép con ăn bột hay cháo mà có thể thay bằng trái cây ngọt, sữa chua tự làm bằng sữa bột, phô mai, bánh quy,… để con tự gặm.
- Một số lưu ý khác khi trẻ không chịu ăn dặm
Đối với những bé không ăn dặm chỉ uống sữa, phụ huynh cần ghi nhớ một số lưu ý sau:
– Không cai sữa sớm cho con: Dù con đủ 6 tháng nhưng không nên vội vàng cho bé ăn nhiều để thay thế sữa mẹ, bởi đây vẫn là nguồn dinh dưỡng chính của trẻ dưới 1 tuổi. Đột ngột cai sữa không những khiến con mất đi dưỡng chất quan trọng, mà còn ảnh hưởng đến tâm lý, con quấy khóc, khó chịu với thức ăn.
– Kiên nhẫn tập con ăn từ từ: Khi mới làm quen với thức ăn, có thể con sẽ ói hoặc nhè ra, nhưng mẹ đừng vội bù sữa ngay. Cứ tiếp tục đút từng thìa nhỏ cho tới khi con dần quen, sẽ không còn ói nữa.
– Thời gian biểu khoa học: Không cho con ăn vặt trong vòng 2 giờ trước bữa chính để tạo cảm giác thèm ăn. Bữa ăn chỉ nên diễn ra trong vòng 30 phút rồi kết thúc dù con chưa ăn hết, không dây dưa kéo dài. Không ăn rong hay bật tivi, máy tính bảng trong lúc ăn để tránh làm con phân tâm, ham chơi bỏ ăn.
– Cung cấp lượng sữa phù hợp: Tránh cho con uống sữa quá nhiều trước bữa ăn. Tốt nhất là uống vào một giờ nhất định, thường sau ăn 1 – 3 giờ tùy theo mức độ ăn nhiều hay ít. Lượng sữa khuyến nghị mỗi ngày cho trẻ từ 6 tháng đến 2 tuổi là 600 – 800ml. Một số bé bú sữa mẹ hoàn toàn có thể không thích sữa ngoài với mùi thơm và vị ngọt, vì vậy nếu mẹ không đủ sữa cũng nên cân nhắc chọn loại phù hợp.
Đối với những bé quá khó đón nhận chế độ ăn mới, phụ huynh nên tôn trọng nhu cầu ăn của con. Đừng ép con ăn, thay vào đó là cất chén bột đi khi con lắc đầu không muốn ăn tiếp, để con tự quyết định lượng thức ăn nạp vào cơ thể.
Nếu đã áp dụng tất cả những lời khuyên trên nhưng vẫn chưa cải thiện được tình trạng trẻ không chịu ăn dặm, mẹ có thể đưa con đến gặp các chuyên gia dinh dưỡng để cùng tìm hiểu nguyên nhân khiến trẻ biếng ăn, đồng thời xây dựng thực đơn cá nhân hóa để khắc phục hiệu quả.
